Haberi Ekleyen:
www.seruven.org

Keko, K�yl� Mehmet, Avanak Avni, Cavavar Suphi, Zalim Şevki, Kelek Osman, �eto... �kenar hayatın neresinde duruyor? Funda Şenol ve Levent Cantek, Oğuz Aral ve S�avi S�alp�in �Teneke Mahallesi, Lehimsiz Sokak�ta oturan gen�, yoksul ve işsizlerinin oluşturduğu romantik kenar mahallerinden, Ergin Erg�n�ltaş�ın Mikrop ve Pişmiş Kelle dergilerinde anlattığı,�sevimli� hik�yelerin aksine, edebi, rahatsız edici ve �meselesi� olan anlatılarından, �izgi romanlarda kenar mahallenin nasıl tasvir edildiğine bakıyorlar. Bu bakışın kertezini de Erg�n�ltaş�ın anlatıları oluşturuyor; yazarlar da bu tercihlerinin tesad�f� olmadığını yazının i�inde a�ık�a da ifade ediyorlar. Cantek�in kitabın aynı zamanda derleyeni olması, bu tercihi- Yeşil�am�da ve bug�n kimi TV dizilerinde s�rd�r�len dayanışmacı mahalle fikrine, mahalle g�zellemelerine, naif iyimserliğe karşın insani zaafları, sınıf �atışmalarını ve ekonomik a�mazları anlatmayı tercih etmek- kitabın geneline de yayıyor; dolayısıyla da kendi �izgi roman d�nyasını kenardakilerle kurmuş bir sanat�ının, Ergin Erg�n�ltaş�ın
eserleriyle ilgili yazılar, kitapta başlıbaşma bir b�l�m oluşturuyor; b�l�m dışında kalanlar da mutlaka Erg�n�ltaş�a değiniyorlar.

Şenol Bezci, Sevilay �elenk ve Funda Şenol da, �� pencereden Erg�n�ltaş�ın Terso hik�yesini okuyorlar: Kenar mahalle algısı, mağdur-kahramanlar, yoksulluğun i�ine kapalılığı ve �aresizliği...Funda Şenol �Terso, Bir �ıkışsızlık Hikayesi� başlıklı yazısında Terso�nun, kenar�ın merkezle somut ilişkisinin sadece polisiye vakalarda sorgulandığı bir hikaye olmasına rağmen, yoksulluğu, �aresizliği ve kendi �zerine kapanma durumunu anlattığı i�in aslında kenar�ın merkezle imtihanı �zerinde bir hikaye olduğunu s�ylerken; Bezci �Terso Vesilesiyle Engin Erg�n�ltaş ve Kenar Mahalle� başlığı altında Erg�n�ltaş�ın �alışmalarıyla kenar mahallenin ge�irdiği değişimi belgelediğini belirtiyor. Kitabın en �romantik� yazısı ise �Tersosun sen Terso Kal� �ağrısı yapan Sevilay �elenk�ten. G�rsel Korat ve Tanıl Bora ise Erg�n�ltaş�ın başka bir hik�yesinden hareketle yoksulların/garibanların �izgi roman ve pop�ler edeb� s�ylemdeki temsilleri �zerine d�ş�n�yorlar. �ıkan sonu�: Erg�n�ltaş�ın �mesajı� yoksullar adına konuşmak değil, hatta yoksulları konuşturmak da değil, �nce onları g�r�n�r kılmak; belki, onlarla �ilgilenmeye� �ağırmaktır.

G�r�n�r kılma �abası Bu �g�r�n�r kılma� �abasının en �nemli basamaklarından olan Mikrop Dergisi�ni de Levent G�nen� okuyor. G�nen�, 1970�li yılların sonunda Erg�n�ltaş �nc�l�ğ�ndeki dergiyi incelerken bug�n i�in de �arpıcı bir mukayese �er�evesi sunuyor: Ferit �ng�ren�eg�re, �Akbaba salon dergisiydi ve yayımlandığı yıllarca bunu devam ettirdi, fakat Gırgır sokak dergisiydi. Sokakta konuşulanlar dergiye taşınırdı, zaten sokaktan gelen �ocuklar, derginin gen� �izerleri kendi kuşağının mizahını getirmeye başladılar.� Bu a�ıdan değerlendirildiğinde, Mikrop �arka sokakların � dergisidir ve 1970�1i yılların sonunda, Mikropluların arka sokakların duvarlarına �izdikleri karikat�rler, yazdıkları yazılar, hala yerinde durmaktadır.

Gırgır dergisinin d�sturu �Kendi �evreni g�zlemle, sana ait sorunları �iz� idi. Bu yaklaşım nedeniyle halkın g�ndeminde olmayan konularda karikat�rler g�remezdiniz. Fakat o d�nemin �ok gen� olan �izerleri �oğunlukla, k�yden İstanbul�a g��m�ş ailelerin �ocuklarıydı ve hala kenar mahallelerde yaşıyorlardı. Aradan ge�en yirmi yılda �izgi romanda kenar mahalle tasviri ve temsili bir hayli değişti. D�n�n o gen� yazarları �g�zlemledikleri �evre�yi değiştirmiş, işlerinde de y�kselmişlerdi; dolayısıyla da, sorunları ve de �izimleri değişmişti: Beh�et Aysan�ın �izdiği kenar mahalleden - iner şafağın alacasında / iner kenar mahallerden / y�r�yerek ve trenlerle/ Battal Gazi Destanı ve Kan Kalesi / ve kılıcıyla Ali�nin mızraklı ilmihaller / Yok başka bir cehennem/ yaşıyorsunuz işte!�-

Cihangir�in K�t� Kedisi Şerafettin�e gelmiştik. Kitapta bu değişimin ve de d�n�ş�m�n canlı bir analizini Serpil Aydos�un, son yirmibeş yıldaki ekonomik d�n�ş�m�n k�lt�rel ve sınıfsal sonu�larının LeMan'daki yansımalarını ele alan yazısında ve de Can Yal�ınkaya�nın, L-Manyak ve Lombak dergilerinde Cihangir semtinin temsillerine g�z attığı �alışmasında bulabiliyoruz.

Bir marjinal kategorisi olarak K�rtlerle ilgili de iki makale var kitapta: Aydan �elik, Ender �zkahraman�ın kirli savaş�ın doruğa �ıktığı doksanlar boyunca tam sayfa olarak LeMan�da yayınlanan Orası Hik�yelerim inceliyor, Mesut Yeğen de Doğan G�zel�in Qırıx karakterini. �elik�in, Ender �zkahraman�a ilişkin tespitleri, doğu ve g�neydoğuya ilişkin edebiyatımızdaki tek d�zeliğinin nedenlerine de ışık tutuyor: Ender �zkahraman�ın bir �izer olarak oraya dair anlattıkları bir empati ya da kelimenin dar anlamıyla bir dizi g�zlemin sonucu değildir. Kendisi de o coğrafyanın �ocuğudur. Bir yerde ontolojik bir mecburiyettir yaptıkları. �rneğin Paris�ten, asker-�ğretmenlik yapmak i�in Hakkari�ye giden Ferit Edg��n�n Hakkari�de Bir Mevsim �de yaptığı şey olsa olsa bir anlama halidir. Ender �zkahraman ise daha �ok, anlamak değil anlatmak ister.�

Mesut Yeğen�de T�rk Ceza Yasası 301.maddenin �301 olmazdan �nceki hali� TCK 159�dan sabıkalı Qırıx bantını anlatıyor. Doğan G�zel tarafından �izilen Qırıx doksanlı yıllarda �zg�r G�ndem gazetesinde yayımlandı. Hep omuzda taşınan ceketi ve zuladaki �sator�u ile Keko, sakalı �ıkmayan arkadaşı kendini k�t� hissetmesin diye kendisi de sakal bırakmayan �eto; polislere su satmayacak kadar �politik� ilkokul �ağındaki Kuto, meşhur siyasi abe, Feyzo...ve bantın esas kahramanı Diyarbakır. Yeğen�de �ontolojik mecburiyet� ten olsa gerek Qırıx �zerinden iki celp arasındaki bir şehrin kenar mahallelerini anlatıyor.

G�k�en Ertuğrul-Apaydın da, g�n�m�z�n �izgili mizah dergilerinde beden, erkeklik ve cinsellikle ilgili anlamlandırma mekanizmalarının izini s�r�yor, g�ndelik hayada �nemli bir bağı bulunan mizah dergilerindeki temsillerin, i�inde yaşadığımız toplumu anlamak a�ısından, ne gibi imkanlar sunabileceğini tartışıyor: Mizahi temsil bi�imleri toplumda derinden işleyen grift iktidar ilişkilerinin kurulması ve doğallaştırmasında �nemli bir ger�eklik katmanı olarak karşımızda duruyor; ama �te yandan, toplumdaki egemen s�ylemleri alaya alarak bu ilişkileri ele veriyor ve toplumsal ilişkilerin anlaşılması ve belki de �zg�rleşim a�ısından �nemli imkanlar sunuyor.

Yazımızın son s�z� kitabın yazarlarından G�rsel Korat�tan: �Pişmiş Kelle dergisinin 22 Ağustos 1991 tarihli bir sayısında bir karikat�re rastladım: Kitle g�sterisi yapan kalabalık- Enternasyonel marşının s�zlerini değiştirerek- ş�yle bağırıyor: �Bu kavga en sonuncu kavgamız artık. Kapitalizmle kurtulur insanlık�...en sonuncu kavgalarını vermişler, yoksullar i�in �izmişler, ama anlaşılan o ki, �izdikleri roman kahramanları gibi �ığlıklarını kimseye duymamadan bir kenara itilmişler. Acaba, diyorum, şimdi yoksulluğu bu kadar �ıplak g�steren bir �izgi var mı? Bir sınır �izgisi? �İnsanlık �lmedi, vicdanımız �ok ş�k�r yerinde� diyenlerin bir �izgisi var mı?� Ne dersiniz? Var mı?

Kaynak: �mit Altaş, Birg�n Kitap, 24 Şubat 2007

En Son Eklenen 5 Yazı
	Korkunun kol gezdi�i Gotik Anadolu 04.06.2010 Amerikan �izgi romanlar�nda k�r�lma noktas�n�n, Hollywood ve dolay�s�yla da bizim daha yeni yeni ke�fetti�imiz, Frank Miller��n Kara ��valye D�n�yor ve Alan Moore�un Watchmen adl� eserleri oldu�unu biliyoruz. Ger�ekten de bu iki kurtar�c� A...
	Aslolan Hik�yedir, Anlatılan Senin Hik�yendir... 08.12.2009 �izgi roman, yaygınlaşmasını �l�� alırsak, ge�en y�zyılın başında Amerika�da, gazete sahiplerinin nasıl daha �ok satabiliriz iştah ve endişesiyle ortaya �ıkmış bir a...
	Red Kit'le Buluşma 26.09.2007 Eraslan Sağlam: Yapı Kredi Yayınları Genel Yayın Y�netmeni ve A�ık Radyo�da Maceraperest M�zikler�den anımsadığımız Raşit �avaş konuğumuz. Hoşgeldiniz. Raşit...
	Ankaralı �izerlerden Tam Macera 15.04.2007 �izgi roman 1960 ve 1970�li yıllarda T�rkiye�de altın �ağını yaşıyordu. Gazetelerin de tiraj kaynaklarındandı. Gazeteler birbirlerinden �izer transfer eder, yeni başlayan �izgi romanlar heye...
	�izgi Kenar Hayatın Neresine D�şer? 17.03.2007 Keko, K�yl� Mehmet, Avanak Avni, Cavavar Suphi, Zalim Şevki, Kelek Osman, �eto... �kenar hayatın neresinde duruyor? Funda Şenol ve Levent Cantek, Oğuz Aral ve S�avi S�alp�in �Teneke Mahallesi, Lehimsiz Sokak�ta oturan ge...
Bu bölümde yeralan tüm yazılar için tıklayın...